بررسی چینه‌شناسی نبکاها برای تشخیص نوسانهای اقلیمی مطالعۀ موردی: حوضه علاء در حاشیۀ کویر مرکزی
نویسندگان
چکیده مقاله:
رسوبات بادی منبع عمده‌ای از اطلاعات دیرینۀ محیطی هستند و از چینه‌شناسی و رسوب‌شناسی تپه‌های ماسه‌ای برای تفسیر رخدادهای گذشته ناشی از افزایش فعالیت بادی استفاده می‌شود. عناصر چینه‌شناسی و رسوب‌شناشی تپه‌های بادی مانند تراکم پالئوسل‌ها و رس‌ها، شاخص‌هایی از تغییرات و نوسانهای اقلیمی هستند که شواهد مفیدی از بازسازی محیط‌های گذشته در مناطق خشک فراهم میکنند. با توجه به اینکه اطلاعات بسیار محدودی از ویژگی‌های اقلیم دیرینۀ مناطق خشک و بیابانی ایران موجود است، چینه‌شناسی رسوبات موجود در تپه‌ها و نبکاهای این مناطق، به شناخت اقلیم گذشتۀ حاکم بر آنها کمک می‌کند؛ به همین دلیل، در این پژوهش با استفاده از شواهد چینه‌شناسی به بازسازی اقلیم دیرینه در نبکازارهای حوضه علاء در حاشیۀ کویر مرکزی پرداخته شده است. روش این پژوهش بر پایۀ مطالعات میدانی و آزمایشگاهی و نیز تحلیل داده‌های مربوط به چاه‌های مشاهده‌ای و داده‌های باد این حوضه است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد میزان ضخامت چینه‌های نبکاها، رنگ، اندازۀ ذرات و چسبندگی ذرات متأثر از اقلیم زمان خود و به‌گونه‌ای است که در دوره‌های خشکسالی میزان ضخامت چینه‌ها در نبکا بیشتر و برعکس در دوره‌های مرطوب‌تر ضخامت چینه‌ها کمتر است. همچنین، چینه‌های نبکاها با تأثیر از نوسانات سطح اساس آب زیرزمینی تغییراتی را در خود ثبت کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که با کاهش سطح آب زیرزمینی میزان چسبندگی ذرات رسوبی چینه‌ها به‌علت کاهش رطوبت در دسترس کاهش یافته است و در صورتی که این افت سطح آب زیرزمینی همچنان ادامه یابد، در سال‌های نه‌چندان دور محیط تراکمی این نبکاها به محیطی فرسایشی تبدیل می‌شود و با توجه به جهت بادهای غالب و قوی‌ترین بادهای این حوضه، شهرهای حاشیۀ جنوب شرقی و جنوبی این نبکاها در معرض توفان‌های گرد و خاک حاصل از فرسایش کاوشی این نبکاها قرار می‌گیرند.
منابع مشابه
مدل‌سازی اقلیمی رخداد بیابان‌زایی در حوضه کویر حاج علی قلی
بیابان‌زایی تغییر در خصوصیات خاک، پوشش گیاهی و اقلیم یک منطقه است که منجر به اتلاف فعالیت‌های پایدار و اساسی تداوم حیات اکوسیستم می‌شود. این پدیده بر مناطق خشک سراسر جهان اثرات سوء داشته و یکی از علل عمده فشار بر جوامع زیستی است. از این رو پژوهش حاضر سعی دارد تا با استفاده از روش تلفیقی مدل‌های آماری و تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی، رخداد بیابان‌زایی حوضه کویر حاج علی قلی را براساس شاخصهای اقل...
متن کاملبررسی جاذبه‌های گردشگری در حوضه دشت کویر
قسمت وسیعی از کشور ایران را حوضه‌های بیابانی ـ نیمه‌بیابانی فرا گرفته است که در نگاه اول ناحیه‌ای بی‌حاصل جلوه می‌کند و به نظر می‌رسد هرگونه سرمایه‌گذاری در آن با شکست مواجه خواهد شد. اما همین ناحیه به ظاهر بی‌ثمر که به علت شرایط خاص جغرافیایی از اکوسیستمی شکننده برخوردار است، دارای ویژگیهایی است که در صورت بهره‌برداری بهینه از آن میتواند زمینه رشد و توسعه کشور را فراهم آورد. از جمله قابلیت‌ها...
متن کاملآشکارسازی تغییرات اقلیمی با تحلیل آزمون گرافیکی کندال و شاخصهای خشکسالی (مطالعۀ موردی: حاشیۀ تالاب آق‌گل همدان)
بی‌ثباتی در اقلیم تأثیرات منفی چشمگیری بر اکوسیستم‌های خشکی و دریایی می‌گذارد. آثار آن میتواند شامل بر هم خوردن تعادل اکوسیستم‌‌ها، تغییرات هیدرولوژیکی، افزایش استرس‌‌های دمایی، افزایش سیل، کاهش تغذیۀ سفره‌‌های زیرزمینی، کاهش کیفی منابع آب و سایر موارد باشد. شناخت تغییرات اقلیمی میتواند با تغییر در رژیم هیدرولوژیکی، افت سطوح آب زیرزمینی، بروز خشکسالی و تغییر در شاخصهای اقلیمی قابل شناس...
متن کاملآشکارسازی تغییرات اقلیمی با تحلیل آزمون گرافیکی کندال و شاخص های خشکسالی (مطالعۀ موردی: حاشیۀ تالاب آق گل همدان)
بی ثباتی در اقلیم تأثیرات منفی چشمگیری بر اکوسیستم های خشکی و دریایی می گذارد. آثار آن می تواند شامل بر هم خوردن تعادل اکوسیستم ها، تغییرات هیدرولوژیکی، افزایش استرس های دمایی، افزایش سیل، کاهش تغذیۀ سفره های زیر زمینی، کاهش کیفی منابع آب و سایر موارد باشد. شناخت تغییرات اقلیمی می تواند با تغییر در رژیم هیدرولوژیکی، افت سطوح آب زیرزمینی، بروز خشکسالی و تغییر در شاخص های اقلیمی قابل شناسایی باشد...
متن کاملدورۀ پلیئستوسن جدید در شمال دشت کویر مرکزی و شکل‌گیری محوطههای پارینهسنگی؛ مطالعۀ موردی: محوطۀ میرک سمنان
محدودۀ مورد بررسی در این مقاله، حاشیۀ شمالی دشت کویر مرکزی ایران است. نظر به وسعت پهنۀ یاد شده، این نوشتار تنها به محوطههای پارینهسنگی موجود در استان سمنان امروزی اختصاص دارد. محوطههای پارینهسنگی کشف شده در این حوزه شامل میرک، دلازیان، صوفیآباد و چاهجم هستند که شواهدی از حضور گروههای انسانی در طول آخرین چرخۀ یخچالی ارایه میکنند. تحولات فرهنگی پهنۀ یاد شده در فلات مرکزی ایران در طول آخری...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 28 شماره 1
صفحات 83- 98
تاریخ انتشار 2017-04-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023